เราอาจเคยผ่านวาทกรรมชวนค้นหาความเหมือน – ความคล้าย เพื่อยุติการทำร้ายซึ่งกันและกัน
ดังนั้นเมื่อเกิด “ความแตกต่าง” เราจึงใช้วิธีจัดการโบยตีหรือทุบทำลายหมายให้เหลือแค่ “ความจริง” ที่เหมือนกันกับที่เราเคยเชื่อ
แต่ ณ พื้นที่แห่งนี้ จะเปิดโอกาสให้คุณค้นพบความจริงชุดอื่นๆ อีกมากมาย
และมันไม่จำเป็นเลยที่เราจะต้องเหมือนกันเท่านั้น แต่เรายังแตกต่างและไม่ทำร้ายกันได้ ซึ่งต้องอาศัย “ความเข้าใจ”
เพราะ “ความจริง” – ไม่ใช่สิ่งที่คุณมีได้เพียงคนเดียว
✒️ เกี่ยวกับผู้เขียน ✒️
นิ้วกลม (สราวุธ เฮ้งสวัสดิ์)
จบสถาปัตยกรรมศาสตรบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เคยมีผลงานสร้างสรรค์ทั้งด้านโฆษณา คอลัมน์นิตยสาร และพิธีกรรายการโทรทัศน์
เช่น รายการพื้นที่ชีวิต วัฒนธรรมชุบแป้งทอด
เจ้าของสำนักพิมพ์ KOOB ซึ่งร่วมก่อตั้งกับภรรยา (ชิงชิง สาธิดา เฮ้งสวัสดิ์)
ปัจจุบันมีผลงานหนังสือ บล็อกงานเขียน รวมถึงรายการพอดแคสท์มากมาย
ติดตามได้ผ่านช่องทาง Facebook และ Youtube
🎯 SUMMARY VIEW 🎯
: ความจริงไม่ได้มีหนึ่งเดียว หนังสือที่กล่าวถึงชุดข้อเท็จจริงของสรรพสิ่งอีกจำนวนมากที่อยู่นอกเหนือขอบเขตที่เคยได้รับรู้ ได้ศึกษาของเรา ทุกเรื่องราวจึงตื่นตาตื่นใจ รวมไปถึงตื่นเต้นในบางจังหวะด้วยเช่นกัน และเมื่อทุกสิ่งเหล่านี้ถูกถ่ายทอดผ่านสไตล์ของนิ้วกลม ทำให้ได้รับการตีความในรูปแบบที่อ่านแล้วชวนให้ ‘รู้สึก’ ตามและเกิดการตั้งคำถามมากกว่าการปัดตกไม่ยอมรับเพียงเพราะมันต่างจากชุดความคิดที่เราเคยมี
: เนื้อหาแบ่งออกเป็นชุดความจริง 7 พาร์ทใหญ่ที่ชวนให้ค้นหาคำตอบ โดยไต่ระดับความสงสัยตั้งแต่ตัวตนของตนเอง แล้วค่อยๆ ขยายวงกว้างออกไปมากขึ้น กระทั่งแตะถึงชุดความคิดของความจริงระดับจิตวิญญาณ มีความผสมผสานหลายๆ ศาสตร์เข้าด้วยกันอย่างกลมกลืนและเป็นเนื้อเดียวได้อย่างแยบยล
: หัวข้อชุดความจริงที่นำมาพูดถึงในเล่ม ได้แก่ ความจริงตั้งแต่เกิด / ความจริงในความต่าง / ความจริงทางวัฒนธรรม / ความจริงของสายพันธุ์เรา / ความจริงของใคร / ความจริงของ (เชื้อ) ชาติ / และสุดท้ายคือความจริงของมนุษย์และอมนุษย์
: ความรู้สึกเราตอนที่เริ่มต้นอ่าน เราจะมองด้วยสายตาของตัวเราไปยังสิ่งรอบด้านและแยกออกอย่างเป็นเอกเทศ ในขณะที่เมื่ออ่านไปจนถึงตอนท้าย เราจึงรู้สึกได้ว่าเราเป็นส่วนหนึ่งของอะไรที่ใหญ่มากๆ และขอบเขตตัวตนมันคล้ายถูกละลายไปกับชุดข้อมูลต่างๆ ที่เราได้ซึมซับมาตลอดทาง
: นอกจากนี้ยังชวนให้เราปรับวิธีมองสิ่งรอบตัวด้วยการเพิ่มมุมมองสะท้อนจากอีกฝั่ง ซึ่งเป็นคนละเรื่องกันกับการยอมรับและการเห็นด้วย
: หนังสือเล่มนี้จึงเหมาะสำหรับทุกคน ทุกคนเลยจริงๆ มันเป็นหนังสือที่กอปรรวมเรื่องราวความหลากหลายที่มีอยู่บนโลกได้อย่างไม่น่าเชื่อ และเมื่ออ่านจนจบก็ชวนให้คิดว่านี่คงเป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น มันต้องมีอีกแน่ๆ มันทำให้การเผชิญหน้ากับสิ่งต่างๆ รอบตัวเราชะงักงันและตั้งคำถามก่อนจะเลือกรับเข้ามาไว้แล้วปิดประตูไม่ยอมให้มีชุดข้อมูลอื่นใดเข้ามาได้อีก
: อีกนัยหนึ่งยังแสดงถึงความเป็นตัวตนของผู้เขียนได้อย่างน่าทึ่ง คือด้วยความเป็นเอกลักษณ์ของเขา ประสบการณ์ที่ผ่านมาของชีวิต กระบวนวิธีคิดในการทำความเข้าใจและสื่อสารต่อ ไปจนกระทั่งสายธารสัมพันธ์ที่เขาสร้างและเก็บเกี่ยวมันมา เราเชื่อว่านั่นยิ่งทำให้หนังสือความจริงไม่ได้มีหนึ่งเดียวเล่มนี้ สร้างความรู้สึกว่ามันไม่ได้มีแค่หนึ่งเดียวจริงๆ
: อ่านจบแล้วเกิดความรู้สึกอีกอย่าง คือถ้ามีการบรรจุเล่มนี้ไว้ในหลักสูตรการเรียนการสอนของเด็กเลยก็ดี (ฮ่าๆ) มันชวนเปิดใจ ชวนตั้งคำถาม และชวนให้มองเห็นอะไรได้รอบด้านมากขึ้นกว่าเก่าเยอะเลย
มนุษย์เรามีเหตุผลมากมายสำหรับการเลือกรับ เลือกรู้ และเลือกหลายสิ่งหลายอย่างที่จะใช้ในการดำเนินชีวิต หากกล่าวว่าการใช้ชีวิตของคนเราเต็มไปด้วยการเลือกก็คงจะไม่ผิดหนัก เลือกว่าจะตื่นกี่โมง เลือกว่าแล้วจะทำอะไรต่อจากนั้น เลือกเสื้อผ้าสวมใส่ เลือกวิธีการใช้ชีวิตประจำวัน เลือกงาน เลือกทำความรู้จักใครสักคน
ชีวิตเราเต็มไปด้วยการเลือก – รวมไปถึงการไม่เลือก
แล้วสิ่งใดเป็นปัจจัยที่ก่อให้เกิดการตัดสินใจในแต่ละครั้งกัน…
ส่วนหนึ่งนั้นเราน่าจะมีชุดข้อมูลบางอย่างในหัวสมองที่ทำหน้าที่คัดกรองเรื่องราวมากมายที่ผ่านเข้ามา บางครั้งผ่านกระบวนการคิด วิเคราะห์ ตีความ แต่ในบางครั้งก็เกิดจากสัญชาตญาณรวมไปถึงลักษณะทางพันธุกรรมแต่ดั้งเดิมของเราด้วย
เกริ่นมามากแล้ว แล้วมันเกี่ยวข้องกับหนังสือเล่มนี้ยังไงกันแน่??
เราแค่จะบอกว่า ทุกอย่างที่เราเคยเข้าใจและใช้เป็นบรรทัดฐานของการใช้ชีวิตมาโดยตลอด เมื่อได้เปิดอ่าน นี่คือโลกอีกใบที่ตั้งบางคำถามนอกเหนือจากชุดความจริงเดียวที่เราเคยมีอยู่ในหัว
หากเปรียบชุดความคิดความเข้าใจที่มีอยู่ในตัวมนุษย์เป็นวัตถุสักชิ้น เพียงแค่คุณเริ่มอ่านก็ประหนึ่งว่าหยิบมันมาใส่ไว้ในมือและหมุนพลิกไปมาเพื่อสำรวจพื้นผิวทุกองศาโดยรอบ
เมื่อหยุดยึดติด — จึงได้พิเคราะห์
ไล่ตั้งแต่เรื่องราวพื้นฐานการเกิดเป็นมนุษย์ ชุดความจริงที่ว่าเราสามารถเป็นได้ทุกอย่างเพียงแค่อาศัยความพยายาม หรือทัศนคติต่างๆ ที่บ่งชี้ว่ามนุษย์เราสามารถลิขิตชีวิตตัวเองได้นั้น อาจไม่ใช่ความเป็นไปได้เดียวที่มี เมื่อหลักฐานทางพันธุกรรมที่ค้นพบผ่านงานวิจัยและผลการทดลองจากหนังสือหลากหลายเล่มที่ผู้เขียนหยิบยกมาเล่าต่อให้ฟังนั้นสรุปได้ว่าเรามีโอกาสที่จะถูกกำหนดไว้แล้วจากดีเอ็นเอ ทั้งอุปนิสัยใจคอ การกิน การแสดงออก สิ่งที่เคยยึดมั่นถือมั่นมาตลอดว่าสิ่งเหล่านั้นเป็นผลที่ได้จากการบ่มเพาะด้วยประสบการณ์และการเรียนรู้ในภายหลังเท่านั้น จึงไม่ใช่ชุดความจริงเดียวที่มีอีกต่อไป
วัฒนธรรมผัวเดียวเมียเดียวที่ถูกยึดโยงเข้ากับศีลธรรมอันดีนั่นก็อีกหนึ่ง หารู้ไม่ว่าบนโลกนี้ยังมีกลุ่มมนุษย์อีกหลายชนเผ่าที่ไม่ได้ยกเรื่องนี้ให้เป็นความสงบสุขหรือความดีงามของชุมชนที่ตนอาศัยอยู่เลยแม้แต่น้อย บางชนเผ่าอนุญาตให้ฝ่ายหญิงมีเพศสัมพันธ์กับผู้ชายที่ไม่ใช่สามี ซ้ำสามีจะไม่โกรธและยังขอบคุณอีกด้วย (แต่ต้องบอกกล่าวกันด้วยตนเอง แต่หนังสือไม่ได้ระบุว่าต้องบอกก่อนหรือบอกทีหลังได้) หรือบางชนเผ่าก็นิยมแต่งงานกันเองในหมู่เครือญาติ ทุกสิ่งเหล่านี้เมื่อได้อ่านมันช่างเขย่าโลกการรับรู้ของเราเสียเหลือเกิน
น่าสงสัยว่าเหตุใดผู้เขียนถึงได้เลือกนำเสนอเรื่องราวที่ดูจะขัดแย้งกับความดีงามที่เหมาะสมอยู่แล้วของโลกใบนี้ – ความดีงามที่ทำให้โลกสงบสุข
แต่เดี๋ยวนะ … ความดีงามของใคร ความสงบสุขของใคร และโลกของใครกันแน่ ??
การตั้งคำถามจากหนังสือทำให้ความคิดหนึ่งของเราผุดขึ้นมาขณะอ่าน เรารู้สึกว่าเราอาศัยอยู่กับชุดความคิดบางอย่างนานเกินไป บางทีมันอาจนานจนทำให้กำแพงอคติในใจของเราก่อตัวขึ้นจนลืมวิธีเปิดรับชุดข้อมูลอื่นๆ ของโลกใบนี้ กระทั่งความสามารถในการทำความเข้าใจสิ่งต่างๆ ที่ผิดแปลกไปจากการยึดถือของเรากลายเป็นเรื่องยากและบางทีก็ดูน่าอับอายเกินไป ทว่าเราได้แก่นแกนของหนังสือเล่มนี้ที่ตั้งใจสื่อสารอย่างนุ่มนวลเพื่อให้เราเปิดใจ ว่า “การเข้าใจ ไม่ได้หมายถึงยอมรับหรือเห็นด้วย” มันก็แค่การเข้าใจเท่านั้น
และความเข้าใจนี้เองที่จะช่วยเพิ่มพื้นที่ให้การรับรู้ชุดข้อมูลอื่นๆ เข้ามาได้
เมื่อเราได้ลองทดหัวใจตัวเองเอาไว้และเปิดอ่านหนังสือเล่มนี้ด้วยความสนใจใคร่รู้ ยิ่งค้นก็ยิ่งเจอกับความน่าสนใจอีกมาก ทั้งเรื่องสายพันธุ์ของมนุษย์ ธรรมชาติและสรรพชีวิต ภาษา เชื้อ-ชาติ ความศรัทธาและความเชื่อ หลายสิ่งอาจดูคล้ายเปราะบางและยากจะนำเสนอเพื่อทำให้คนเปิดใจรับฟังได้ในความคิดของเรา แต่ด้วยการเขียนที่ใส่โทนน้ำหนักไล่ระดับความเคลื่อนไหวในการแทรกตัวของชุดความคิดเหล่านี้ ทำให้ความสนใจใคร่รู้ ที่เริ่มต้นด้วยที่มาของชื่อหนังสือที่ว่า “ความจริงไม่ได้มีหนึ่งเดียว” คล้ายการสะเดาะกลอนประตูที่ลงล็อกไว้เป็นด่านแรก วิธีการเรียบเรียงและสื่อความหมายก็คล้ายกับมือที่จับลูกบิดประตูแล้วค่อยๆ แง้มออกอย่างช้าๆ ส่งผลให้เรื่องราวแต่ละบทที่เผยเนื้อหาชุดความจริงอีกด้านเล็ดลอดเข้ามาให้เราได้ทำความเข้าใจทีละน้อย
คำว่า “เข้าใจ” นี่สร้างมวลความรู้สึกได้ท่วมท้นมากเหมือนกันนะ แค่เรารู้สึกถึงการมีอยู่ของมัน ก็สัมผัสได้ถึงกระแสความอ่อนโยนแล้ว และมันช่วยให้การก่อตัวของความรู้สึกอื่นๆ ที่บ่อยครั้งมันเกิดขึ้นอย่างฉับพลันเพียงแค่เผชิญเข้ากับอะไรก็ตามที่ต่างไปจากสิ่งที่เรายึดถือ ถูกชะลอการตัดสินหรือปิดกั้น
ขอเพียงแค่เรารับฟังด้วยความใคร่รู้ ก็เท่ากับ “เปิด” พื้นที่ว่างภายใน “ใจ” – เพื่อให้มัน “เข้า” มาใน “ใจ”
นี่เป็นหนังสืออีกเล่มที่เราคงจะหยิบออกมาอ่านซ้ำและอยากแนะนำบอกต่อ เพราะนอกจากชุดข้อมูลที่เรียบเรียงออกมาได้น่าเพลิดเพลินก็ยังเสริมด้วยวิธีการทำงานกับผู้อ่านได้อย่างน่าสนใจ ชวนให้เราย้อนกลับมาคิดใคร่ครวญพร้อมตั้งคำถามกับตัวเอง และบ่อยครั้งหนังสือเสนอทางเลือกอื่นๆ อย่างไม่ชี้เฉพาะให้เราได้ลองพิจารณาด้วย
เรานึกไปถึงหนังสือที่พ่อแม่ชอบซื้อให้อ่านเสริมความรู้ในวัยเด็ก ประเภทหมวดความรู้รอบตัวทั่วโลก อะไรทำนองนั้น ความจริงไม่ได้มีหนึ่งเดียวสร้างความรู้สึกที่คล้ายกัน (จำได้ว่าสมัยเด็กตื่นตาตื่นใจมากเมื่อได้อ่าน) เพียงแต่มันเกิดขึ้นในยุคปัจจุบัน ยุคที่มนุษย์สามารถเข้าถึงข้อมูลได้ง่ายดายและหลากหลายแต่ก็ยังเลือกรับเฉพาะสิ่งที่อยากรู้-อยากเชื่อ
ไม่แน่ว่าหนังสือเล่มนี้อาจสะดุดตาเข้ากับคณะทำงานผู้ออกแบบหลักสูตรการศึกษาสักคน เพราะมันคุ้มค่าอย่างยิ่งที่จะหยิบมาเรียนรู้ ค้นพบ ทำความเข้าใจ และต่อยอดไปถึงเรื่องราวอื่นๆ จะว่าไปยิ่งได้อ่านเร็วเท่าไรก็ยิ่งดี มันอาจไม่ได้ลบล้างอคติให้เราได้ทันทีที่อ่านจบ แต่มันทำหน้าที่กดปุ่มสวิตช์ความพยายามในการรับรู้ชุดข้อมูลอื่นๆ ให้เราได้หลังอ่านเสร็จสิ้น เป็นกระบวนการแรกเริ่มที่จะละลายอคติที่ก่อร่างขึ้นมานานแสนนาน รวมถึงชะลอความเชื่อเบ็ดเสร็จแบบไม่รับฟังที่อาจจะถูกสั่งสมทับถมเพิ่มขึ้นหากเราไม่เรียนรู้ที่จะทำความเข้าใจในความต่างที่มีอยู่จริง
เราจะปฏิเสธว่าไม่มีอคติได้อย่างไร เพราะไม่แน่ว่าการเลือกเปิดหัวใจให้กับหนังสือเล่มนี้ก็อาจนับว่าเป็นอคติประการหนึ่งได้เช่นกัน
เพราะลองมีใครสักคนจู่ๆ มาบอกเล่าให้ฟังถึงเรื่องราวที่ต่างไปจากชุดข้อมูลในใจที่เรายึดถือไว้อยู่แล้ว ไม่แน่ว่ามันอาจจะถูกปล่อยผ่าน ไม่ได้รับความสนใจ โต้แย้งว่ามันไม่ใช่ หรือไม่เราก็พยายามเปลี่ยนเรื่องหนี
ก็มันไม่ใช่ความจริงแบบเดียวกับที่เราเคยรู้นี่…
🛒 ซื้อหนังสือออนไลน์
“ความจริงไม่ได้มีหนึ่งเดียว”
ผู้เขียน : นิ้วกลม (Roundfinger)
จำนวนหน้า : 464 หน้า / ราคาปก : 395 (ปกอ่อน)
สำนักพิมพ์ : KOOB
หมวด : จิตวิทยา
