คำถามที่ดีจะช่วยให้ค้นพบวิธีแก้ปัญหาที่เราสามารถลงมือทำได้เอง
ไม่ใช่วิธีแก้ปัญหาที่ดีที่สุด
– จากหนังสือพลังแห่งการตั้งคำถาม โดย เคนอิจิโร่ โมงิ
✒️ ประวัติผู้เขียน เคน โมงิ (Ken Mogi)
เคน โมงิ (Ken Mogi) นักประสาทวิทยา นักจัดรายการ และนักเขียนชาวญี่ปุ่น จบปริญญาเอกสาขาฟิสิกส์ที่มหาวิทยาลัยโตเกียว ภารกิจของเขามุ่งเน้นศึกษาหนทางแก้ไขของสิ่งที่เรียกว่าปัญหาทางด้านสมองและจิตใจ เป็นนักวิจัยอาวุโสแห่ง SONY CSL และเป็นศาสตราจารย์รับเชิญในหลายๆ สถาบัน งานเขียนของเขาตีพิมพ์เป็นภาษาญี่ปุ่นมากกว่า 50 เล่ม ซึ่งไม่เพียงครอบคลุมเรื่องวิทยาศาสตร์เท่านั้น หากแต่ยังเกี่ยวกับปรัชญา ศิลปะ ตลอดจนวิถีชีวิต
🎯 มุมมองสรุป
: หนังสือชวนทำความเข้าใจถึงวิธีการตั้งคำถามและแนะนำแนวทางการฝึกฝนทักษะการตั้งคำถามที่ดีที่จะช่วยให้หลุดพ้นจากภาวะหยุดใช้ความคิด มุ่งสู่ทางเดินที่สร้างสรรค์ซึ่งจะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงมากมายทั้งทางด้านศักยภาพสมองและศักยภาพการใช้ชีวิต : แต่หากใครคิดว่าทักษะนี้มีทฤษฎีตายตัวที่ช่วยให้ประสบผลสำเร็จชัดเจน เราต้องบอกว่ามันไม่ง่ายเช่นนั้นเลย วิธีการต่างๆ ที่ผู้เขียนนำเสนอไว้คล้ายกับเป็นแนวทางที่จะช่วยให้เข้าถึงการพัฒนาทักษะนี้ได้ง่ายขึ้น เสมือนแผนที่ที่มีเพียงคนออกเดินทางเท่านั้นที่รู้ว่าจะไปได้ไกลแค่ไหน : การบรรยายและยกตัวอย่างเรื่องราวที่จะช่วยให้เราเข้าใจสิ่งที่ผู้เขียนต้องการสื่อเป็นรูปแบบการเขียนหนังสือของ อาจารย์เคน โมงิ ที่เราชอบ ผู้เขียนมีวิธีการเล่าที่เพลิดเพลิน น่าติดตาม ช่วยให้เห็นภาพได้ชัดเจน เล่มนี้มีการสรุปย่อประเด็นสำคัญของแต่ละบทไว้ในตอนท้ายให้ด้วย เผื่อใครอาจอ่านเพลินจนลืมใจความสำคัญที่ต้องโฟกัส : เนื้อหาภายในแบ่งออกเป็น 6 บท ได้แก่ (1) การตั้งคำถามเปลี่ยนชีวิตคุณได้ (2) ทักษะการตั้งคำถามคืออะไร (3) คำถามที่ดีและคำถามที่ไม่ดี (4) การตั้งคำถามช่วยเพิ่มศักยภาพของสมองได้ (5) 8 กิจกรรมที่ช่วยเพิ่มทักษะการตั้งคำถาม (6) เทคนิคการตั้งคำถามที่นำไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวันได้ : เหมาะสำหรับใครก็ตามที่ต้องการฝึกฝนและหาแนวทางพัฒนาทักษะในการตั้งโจทย์หรือค้นหาเงื่อนไขในชีวิตของตนเอง เราคงไม่อาจบอกได้ว่าหนังสือเล่มนี้จะช่วยให้คุณค้นพบทางเดินที่แตกต่าง เพราะบางครั้งคุณอาจอยู่บนทางที่ตรงไปยังเป้าหมายอยู่แล้ว เพียงแค่ยังมองภาพไม่ชัด ซึ่งคุณอาจค้นพบคำแนะนำบางประการที่นำไปทดลองใช้ได้ : สำหรับเรา หนังสือได้ให้แง่มุมทางความคิดที่ช่วยสนับสนุนความพยายามสร้างการเปลี่ยนแปลงด้วยวิธีเริ่มตั้งคำถามแทนที่จะเอาแต่หาคำตอบจากโจทย์ที่มีมาก่อนแล้ว ผู้เขียนกล่าวว่า 'ปัญหาบนโลกนี้ส่วนใหญ่ไม่มีคำตอบที่ถูกต้องตายตัว' จึงอาจเป็นไปได้ว่าคำตอบที่เคยถูกต้องในยุคหนึ่ง วันเวลาผ่านไปก็อาจมีคำตอบใหม่ๆ เกิดขึ้น แน่นอนว่านั่นอาจรวมถึงคำแนะนำภายในเล่มนี้และหนังสืออีกหลายๆ เล่มที่เราจะอ่านในอนาคต นอกจากนี้ ประโยชน์อีกแง่หนึ่งของการรู้วิธีตั้งคำถามที่ดี เราคิดว่ามันนำไปสู่การใช้วิจารณญาณที่สมเหตุสมผลบนโลกปัจจุบันที่เต็มไปด้วยข้อมูลมหาศาลให้เข้าถึง
อาจไม่ใช่การค้นหาคำตอบที่จะช่วยเปลี่ยนแปลงบางสิ่งได้ – การตั้งคำถามต่างหาก
ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอะไร เราเป็นคนหนึ่งที่มีความเข้าใจว่าการค้นหาคำตอบคือทางออกของวิธีแก้ปัญหาจำนวนมากบนโลกและแทบไม่เคยเหลียวมองหรือลองเปลี่ยนแปลงวิธีตั้งคำถามที่มีอยู่เลย ซ้ำร้ายในกิจวัตรประจำวันของตัวเอง บางครั้งก็มองข้ามความรู้สึกหรือสัญญาณที่เกิดขึ้นภายในใจ ปล่อยให้ความสงสัยฝังตัวนอนนิ่งโดยไม่เคยสังเกตมันอย่างจริงจัง ไม่นานมันก็ตายลง เราไม่รู้ว่าการตายของมันได้มันส่งผลออกมาถึงความรู้สึกของการใช้ชีวิตไปอย่างว่างเปล่าในบางขณะด้วยหรือไม่
หากคุณไม่เป็นเช่นนั้น นั่นเป็นเรื่องที่น่ายินดีอย่างยิ่ง แต่สำหรับเรา…สิ่งเหล่านี้เป็นเหตุผลที่ทำให้ลองหยิบหนังสือเล่มนี้
แม้ไม่ใช่หนังสือที่สร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับวิธีคิดภายในชั่วข้ามคืน หรือทำให้เราเป็นบุคคลที่ปราดเปรื่องเรื่องการตั้งคำถามในชั่วข้ามวัน แต่เราก็ได้แนวทางที่มีประโยชน์จาก อาจารย์เคนอิจิโร่ โมงิ ผู้เขียนหนังสือเล่มนี้มาไม่น้อย
ความแตกต่างของลักษณะคำถามที่ดีและไม่ดี
เป็นส่วนที่เรารู้สึกว่ามีประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับคนที่ยังไม่เก่งเรื่องการตั้งคำถาม ผู้เขียนได้อธิบายว่าคำถามที่ไม่ดีนั้นสังเกตได้จากคำตอบที่จะได้รับ หากคำถามมีลักษณะที่ต้องการคำตอบที่ถูกต้องแน่นอน เป็นคำขอที่ให้ช่วยแนะนำสิ่งดีๆ คาดคั้นอีกฝ่ายหรือต้องการให้อีกฝ่ายเห็นด้วย รวมถึงคำถามที่มีลักษณะให้เลือกเพียงอย่างใดอย่างหนึ่ง สิ่งเหล่านี้เป็นรูปแบบที่เมื่อเราได้คำตอบแล้วไม่อาจสร้างความเปลี่ยนแปลงอะไรได้มาก ในขณะที่คำถามที่ดีนั้นจะช่วยเปลี่ยนบรรยากาศการสนทนา อาจเป็นการถามเกี่ยวกับประสบการณ์ ความชื่นชอบ ความรู้สึกตระหนักรู้อย่างแท้จริง รวมไปถึงการถามถึงวิธีใช้ชีวิตของตัวเอง ซึ่งเป็นดั่งประตูที่เปิดไปสู่หนทางอื่นเพิ่มนอกเหนือจากคำตอบที่เมื่อได้ฟังแล้วก็จบลงแค่ตรงนั้น (หรืออาจช่วยให้บทสนทนาเพื่อสร้างสายสัมพันธ์มีเรื่องให้คุยต่อได้อีกด้วย ^^)
3 สิ่งที่ต้องรู้ก่อนการตั้งคำถาม
อีกประการหนึ่ง ผู้เขียนชี้ให้เห็นว่าการตั้งคำถามที่จะเป็นดั่งกุญแจสำคัญและช่วยเปลี่ยนปัญหาให้ชัดเจนพร้อมได้รับการแก้ไข 3 สิ่งที่ต้องรู้คือ รู้สึก รู้เท่าทัน และรู้คิด
เพราะความจริงที่อยู่ในใจเป็นสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นมาจากความรู้สึก เราอาจต้องยอมปล่อยให้ตัวเองได้รู้สึกและรู้เท่าทันมันหากพบความผิดปกติที่เกิดขึ้น ยอมรับ ไม่กลบเกลื่อนมันเอาไว้หรือแค่รู้สึกแบบผ่านๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากมันเป็นปัญหาเกี่ยวกับตัวเรา เรายิ่งต้องรับรู้ มองเห็น ไม่ใช้จิตสำนึกขัดขวางหรือหาเหตุผลเข้าข้างตัวเอง หลังจากนั้นเราจึงจะสามารถใช้หลักเหตุผลเข้ามาช่วยหาทางว่าควรทำอย่างไรกับสิ่งที่เกิดขึ้น หากคุณปฏิเสธและเก็บมันเอาไว้ มันจะเป็นได้เพียงแค่ความสงสัย คลุมเครือ และไม่เกิดคำถามที่จะนำทางให้เราพบเจอคำตอบใดๆ ได้เลย
พลังที่หนังสือมอบให้
โดยภาพรวมของหนังสือจึงช่วยให้เราเห็นถึงประโยชน์ที่ได้จากการรู้จักตั้งคำถามที่ดี ไม่ว่าต่อตนเอง ต่อผู้อื่น หรือต่อโลกใบนี้ ภายในเล่มได้แนะนำกิจกรรมที่จะช่วยเสริมสร้างทักษะการตั้งคำถามและเทคนิคที่จะช่วยให้เราใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวันจากการตั้งคำถามที่ดีได้ เช่น การแลกเปลี่ยนหรือถ่ายทอดความคิด การลงมือทำซ้ำๆ รวมทั้งการยอมรับตัวเองเพื่อค้นหาข้อบกพร่อง และด้วยความเชี่ยวชาญทางด้านประสาทวิทยาและศิลปะของผู้เขียน แนวทางภายในเล่มจึงมีกระบวนการทำงานของสมองเป็นข้อสนับสนุน รวมถึงมีวิธีการเล่าโดยอาศัยตัวอย่างเรื่องราวที่ช่วยสร้างความเข้าใจ และจะว่าไป เรื่องเล่าเหล่านี้ก็ช่วยเป็นแรงบันดาลใจให้เราอีกด้วย (เราชอบตอนอาจารย์เล่าเนื้อหาจากนิยายของ ดักลาส อดัมส์ ให้ฟัง เป็นเรื่องเล่าของซุปเปอร์คอมพิวเตอร์ที่มนุษย์ต่างดาวสร้างขึ้นมาเพื่อคำนวณหาคำตอบของคำถามสุดท้ายเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิต จักรวาล และทุกสรรพสิ่ง)
หากวันนี้คุณกำลังเผชิญหน้ากับปัญหาบางอย่าง หรือกำลังรู้สึกว่าใช้ชีวิตเรื่อยเปื่อยจนเกินไปและอยากลองหาหนทางใหม่ๆ ดูบ้าง อาจเริ่มต้นด้วยการตั้งคำถามถึงเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้นกับตัวคุณเองหรือเกี่ยวกับสิ่งที่กำลังคิดอยู่ในตอนนี้ อย่าปล่อยให้ความรู้สึกแปลกๆ ภายในใจถูกละเลย บางความเคยชินอาจตะโกนให้เราเฝ้าสาละวนอยู่กับการหาคำตอบที่โลกตั้งโจทย์เอาไว้ให้ ซึ่งแน่นอนว่าคำตอบนั้นอาจแตกต่างกันไปตามยุคสมัย
แต่บางคำตอบไม่เคยพาเราไปสู่ความเปลี่ยนแปลงอะไร หากเราไม่เคยลองเปลี่ยนคำถาม
🛒 ซื้อหนังสือออนไลน์
“พลังแห่งการตั้งคำถาม”
ผู้เขียน : เคน โมงิ (เคนอิจิโร่ โมงิ)
(ปาวัน การสมใจ แปล)
จำนวนหน้า : 230 หน้า / ราคาปก : 240 บาท
สำนักพิมพ์ : วีเลิร์น
หมวด : จิตวิทยา/พัฒนาตนเอง
