หากชีวิตเป็นรถไฟเหาะ คนที่จะทรมานที่สุดคือคนที่รับไม่ได้ว่าตนถูกพันธนาการไว้กับเครื่องเล่น
และไม่ยอมรับว่าการวิ่งขึ้นวิ่งลงของเครื่องเล่นนั้นอยู่นอกเหนืออำนาจควบคุมของตัวเอง …
( – จากหนังสือหน้า 207 )
✒️ เกี่ยวกับผู้เขียน
สเตฟานี คาซิออปโป (Stephanie Cacioppo)
นักวิชาการแนวหน้าระดับโลกด้านประสาทวิทยาศาสตร์
ที่เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับอารมณ์
งานวิจัยที่เกี่ยวกับประสาทชีววิทยาของความรักโรแมนติกและความเหงาของเธอ
ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการชั้นนำและเผยแพร่ผ่านสื่ออื่นอีกมากมาย
เช่น The New York Times และ CNN
🎯 มุมมองสรุป
: เรื่องราวบันทึกประสบการณ์ชีวิตและความรักของผู้เขียนซึ่งสอดแทรกข้อมูลทางวิทยาศาสตร์อธิบายควบคู่ไปกับปรากฏการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นกระบวนการของสมองที่เกิดขึ้นของแรงดึงดูดและนำไปสู่ความรู้สึกรัก เหตุผลที่ทำให้ความสัมพันธ์เชิงโรแมนติกสร้างความแตกต่างจากความสัมพันธ์ประเภทอื่น สิ่งที่เกิดขึ้นอย่างแท้จริงในสมองของคุณขณะที่กำลังรักใครสักคน ไปจนกระทั่งวิธีรับมือ เยียวยา และฟื้นตื่นขึ้นมาจากตัวเองที่แตกสลาย
: เนื้อหาแบ่งออกเป็น 12 บท ได้แก่ สมองสังคม ใจเดียว ใจรักในงาน เครื่องวัดความรัก รักในกระจกเงา เมื่อสมองปัดขวา เรามีปารีสเสมอ มีกันย่อมดีกว่า ทั้งยามไข้และสบายดี บทพิสูจน์ของกาลเวลา ซากเรืออับปาง และ เก็บรักไว้ในวิญญาณ
: เป็นเล่มที่ถ่ายทอดมวลอารมณ์ได้ลึกซึ้งและน่าติดตามยิ่งสำหรับเรา อ่านแล้วสัมผัสได้ถึงความเป็นชีวิตที่มีทั้งจุดสวยงามและความระทมเศร้า มีทั้งรอยยิ้มและน้ำตาระหว่างที่อ่าน เหมาะสำหรับใครที่อยากเข้าใจการทำงานของสมองที่เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์แต่ไม่ต้องการหนังสือที่มีเนื้อหาหนักและวิชาการจนเกินไป
หากคุณเป็นคนหนึ่งที่คิดว่าชีวิตนี้ไม่จำเป็นต้องมีความรัก (แบบโรแมนติก) หรือคิดว่าการอยู่อย่างเหงาๆ ดีกว่าต้องคอยตอบสนองและพยายามผูกสัมพันธ์กับผู้อื่นแล้วล่ะก็ หนังสือเล่มนี้อาจทำให้คุณเข้าใจความยากเกินต้านทานของความรักยามที่มันมาเยี่ยมเยือน หรือไม่ก็เข้าใจตัวเองเสียทีว่าความเหว่ว้ามีที่มาและมีทางออกที่ดีกว่าเอาแต่ครุ่นคิดเรื่องของมันได้
นัยหนึ่งมันคล้ายกับมุมมองทางจิตวิทยา แต่เรื่องราวที่อธิบายล้วนอยู่ภายใต้กฎทางธรรมชาติที่ถูกสร้างขึ้นมานานแสนนาน – นั่นคือ “ระบบประสาทของมนุษย์”
เราทุกคนล้วนต้องการความรู้สึกเชื่อมโยง
มนุษย์เราทุกวันนี้คือเผ่าพันธุ์โฮโมเซเปียนส์ที่อยู่รอดปลอดภัยแม้ครั้งหนึ่งเคยต้องเผชิญหน้ากับวงศ์ลิงที่มีสมองใหญ่กว่า แข็งแกร่งกว่า และมีความเป็นนักสู้ในทางกายภาพมากกว่าอย่างนีแอนเดอร์ธัล พวกเราผ่านพ้นช่วงเวลาเหล่านั้นมาได้จากวิวัฒนาการทางสมองในการเรียนรู้วิธีสานสัมพันธ์และต้องอยู่กันเป็นกลุ่มก้อนเพื่อช่วยกันต่อสู้ สิ่งเหล่านี้ชดเชยจุดอ่อนในเรื่องกำลังและลักษณะทางกายภาพของโฮโมเซเปียนส์ ทำให้ช่วงเวลาต่อมาระบบประสาทของผู้อยู่รอดก็ค่อยๆ เรียนรู้และพัฒนาเป็นระบบทางสังคมที่จะทำให้มนุษย์ต้องการการเชื่อมโยงกันและความสัมพันธ์ที่ดี เพราะมันเป็นการส่งสัญญาณว่า ‘ชีวิตเราจะปลอดภัย’
แท้จริงแล้วหัวใจเราไม่มีความรู้สึกขนาดนั้น
แม้จะมีคำมากมายที่อธิบายความรู้สึกโดยมีคำว่า ‘ใจ’ มาเกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็น เสียใจ ใจสลาย เปลี่ยนใจ ใจกว้าง แต่แท้จริงแล้วความรู้สึกต่างๆ ไม่ได้เกิดขึ้นที่นั่น แนวคิดนี้มาจากพื้นฐานในอดีตที่เคยเชื่อว่าหัวใจเป็นศูนย์กลางของร่างกาย คล้ายกับความเชื่อที่ว่าโลกเป็นศูนย์กลางของจักรวาล ก่อนที่อริสโตเติลจะสังเกตเห็นความสำคัญของอวัยวะอื่นๆ และเลโอนาร์โด ดาวินชีจะค้นพบว่าสมองเป็นศูนย์กลางของความรู้สึก กระทั่งเมื่อวิทยาการก้าวหน้าและมีการค้นคว้าโดยนักวิทยาศาสตร์ในยุคต่อๆ มาอีกมากมาย พวกเขาก็เริ่มทำความเข้าใจส่วนประกอบของสมอง จนกระทั่งเรียนรู้ถึงระบบประสาทที่มีผลต่ออารมณ์และความรู้สึกของมนุษย์
สมองเก่งกว่าที่เราคาด
จิตรกรผู้หลงใหลในการวาดภาพและลงรายละเอียดคนหนึ่งเกิดอาการป่วยด้วยภาวะละเลยข้างเดียวฝั่งซ้าย ซึ่งเป็นภาวะตาบอดจากการไม่ใส่ใจ หรือดวงตาของจิตใจบอดอันเนื่องมาจากความเสียหายของสมองซีกขวา ในขณะที่เธอมองเห็นได้ทั้งสองฝั่งตามปกติทว่าจิตใจของเธอจะสนใจแค่ภาพด้านขวาเท่านั้น สิ่งนี้นับเป็นความสูญเสียร้ายแรงสำหรับนักวาดภาพ แต่ความเจ็บปวดและความเกรงกลัวที่จะไม่ได้ทำในสิ่งที่รักอีกต่อไปนั้นก็ทำให้เธอสามารถฟื้นกลับคืนสู่สภาวะปกติได้แม้จะใช้เวลานานนับปี
นั่นเป็นพลังของการฟื้นตัวของสมอง มันเก่งในการยืดหยุ่นและสร้างประสาทการเชื่อมโยงได้ด้วยตนเองเมื่อได้รับแรงกระตุ้นและความช่วยเหลืออย่างถูกต้อง เราอาจคิดว่าสมองเหมือนเครื่องจักรที่เมื่อการทำงานส่วนใดหยุดลงกิจกรรมจากการทำงานส่วนนั้นจะสูญหายไป แท้จริงแล้วสมองมีการปรับหน้าที่และทำงานทดแทนส่วนที่เสียหายไปอยู่เสมอ แต่ในขณะที่มันเก่งที่จะสร้างสรรค์กระบวนการทำงานขึ้นมาใหม่เพียงนั้น สิ่งหนึ่งที่มันมักจะพ่ายแพ้ให้เสมอก็คือระบบเตือนภัยจากอะมิกดาลาซึ่งเป็นสัญชาตญาณของการเอาตัวรอด แม้ว่าจะมีประโยชน์มากกว่าโทษในการทำให้เรารู้สึกถึงอันตรายที่อาจเกิดขึ้น แต่บางครั้งการเตือนภัยซ้ำแล้วซ้ำเล่านั้นเกิดจากความคิดว่าอันตรายมากกว่าจะเป็นหายนะปัจจุบันที่แท้จริง
แล้วความรักผลักดันเราได้อย่างไร
ในทางวิทยาศาสตร์ ความรักทำให้แต่ละฝ่ายเรียนรู้สิ่งหนึ่งที่นักจิตวิทยาเรียกว่า ‘การขยายตัวตน’ (สิ่งนี้ คุณหมอเอ็ม สก็อตต์ เปค ก็เคยกล่าวไว้ในหนังสือของเขาชื่อ บทเรียนชีวิตที่จิตแพทย์อยากบอก; The Road Less Traveled) ซึ่งจะไปกระตุ้นรอยนูนแองกูลาร์บริเวณสมองกลีบข้างอันเป็นส่วนที่ตอบสนองต่อปฏิกิริยาที่เกี่ยวเนื่องกับความรักอย่างมาก หากผู้ป่วยที่มีความเสียหายบริเวณรอยนูนแองกูลาร์นี้จะทำให้สูญเสียความสามารถในการแก้โจทย์เลขพื้นฐานหรือประมวลคำศัพท์ ในทางกลับกัน มันจึงหมายความว่ายิ่งมนุษย์เรามีความรัก ก็ยิ่งทำให้รอยนูนแองกูลาร์นี้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพทั้งในเรื่องการจัดการข้อมูลเกี่ยวกับตัวเอง ข้อมูลตัวเลข และการใช้อุปมาหรือภาษาอีกด้วย
ไม่คาดหวัง ไม่ผิดหวัง
นักจิตวิทยาร็อบบ์ บี. รัดเลดจ์ และเพื่อนร่วมงานของเขาได้พบข้อมูลน่าสนใจจากการทดลองให้ผู้เข้าร่วมเล่นเกมโดยคาดหวังถึงเงินรางวัลตอบแทน ปรากฏว่าสิ่งที่กำหนดระดับความสุขที่แท้จริงคือความแตกต่างระหว่างความคาดหวังก่อนเล่นเกมและผลลัพธ์ที่ได้ ไม่ใช่จำนวนเงิน พวกเขามีความสุขมากกว่าหากไม่คาดหวังว่าจะชนะตั้งแต่ตอนต้น เช่นเดียวกับความรักและความสัมพันธ์ ยิ่งเกิดความคาดหวังมากเท่าไร เรื่องราวและความสวยงามของธรรมชาติในแบบคู่รักก็จะยิ่งลดน้อยลง
ความคาดหวังในยามที่เรามีความรักนี้มีการทำงานในส่วนของสมองที่เรียกว่า คอร์เทกซ์กลีบหน้าผากส่วนหน้า ซึ่งทำหน้าที่มากมายเกี่ยวกับความคิดไม่ว่าจะเป็นการตัดสินใจ การจัดการอารมณ์ การรู้ภาษา ซึ่งมันจะยังไม่เจริญเติบโตเต็มที่จนกว่าจะอายุประมาณ 25 ปี ข่าวดีก็คือสมองส่วนนี้สามารถรักษาสมดุลได้เพื่อช่วยควบคุมกระบวนการเกี่ยวเนื่องต่างๆ ที่จะเกิดขึ้น โดยการฝึกหายใจหรือเจริญสติ ซึ่งเป็นวิธีที่ช่วยให้เราตระหนักรู้ทุกความรู้สึกที่เกิดขึ้นอย่างไม่ตัดสิน
หนังสือที่ทำให้ได้เรียนรู้ทั้งความรักและการจากลา
เรื่องราวความจริงทางวิทยาศาสตร์ที่เราได้เรียนรู้ระหว่างการเดินทางของความรักซึ่งผู้เขียนเรียบเรียงถ่ายทอดออกมานอกจากจะไม่ทำลายอรรถรสความรื่นรมย์ของความรักให้ลดน้อยลงแล้ว ยังทำให้เรายิ่งถูกดึงดูดจากการรับรู้ถึงพลังที่ธรรมชาติทำงานอยู่เบื้องหลังความโรแมนติกเหล่านี้อีกด้วย ราวกับเป็นการถ่ายทอดกีฬาโดยมีโค้ชเป็นผู้ลงสนาม และแน่นอนเมื่อขึ้นชื่อว่าชีวิต มันก็มักมีบางสิ่งไม่คาดคิดเกิดขึ้นเสมอ เพราะฉะนั้นหนังสือเล่มนี้จึงไม่ได้ดำเนินท่ามกลางความสวยงามและคำถามในช่วงตอนต้นของความสัมพันธ์เท่านั้น แต่ยังเปิดเผยมุมมองในช่วงเวลาตกต่ำและการใช้ชีวิตต่อไปหลังจากสูญเสียครึ่งหนึ่งของชีวิต และทั้งหมดทั้งมวลนั้นล้วนเต็มไปด้วยประเด็นของความรู้สึก – ความรู้สึกที่มนุษย์เรามักเปรียบเปรยว่าเป็นการรักด้วยหัวใจ ไม่ใช่ใช้สมอง แท้จริงแล้วความรักไม่ว่าในรูปแบบใด ต่างก็เกิดขึ้นภายใต้การทำงานของสมองมาแล้วทั้งสิ้น
เพราะธรรมชาติเราเป็นแบบนั้น …
🛒 ซื้อหนังสือออนไลน์
“Wired For Love บันทึกรักจากสมองถึงหัวใจ ฉบับนักประสาทวิทยาศาสตร์”
ผู้เขียน : Stephanie Cacioppo
(ศิริกมล ตาน้อย แปล)
จำนวนหน้า : 256 หน้า / ราคาปก : 295 บาท
สำนักพิมพ์ : Bookscape
หมวด : วิทยาศาสตร์
